Het belang van plaats bepalen

Zoals je weet kijk ik binnen trainen vooral naar de “missing links”, zaken die voor paarden belangrijk zijn maar die soms door mensen niet als zodanig worden herkent. Binnen een vriendschap geldt de regel dat het zien en erkennen van elkaars behoeften de band wederzijds zal versterken. Het is dat  gevoel dat de ander er is wanneer je hem of haar nodig hebt. Dit kunnen we ook met paarden creeren.

Is het je wel eens opgevallen dat een paard vrijwel altijd heel duidelijk kiest waar het wil staan? Een paard observeert de situatie en kiest bewust wat de beste en veiligste plek is. Dit is dus heel erg belangrijk voor een paard. Aan de rand van de kudde, midden in de kudde, pal naast hun paarden vriendje, schuin achter hun paarden vriendje. Loopt het paard het liefst voorop of juist liever helemaal achteraan? Kiest het paard er soms voor om ver weg van de kudde te grazen? Door dit te observeren kunnen we veel informatie over het paard verkrijgen. We komen er dan achter wat belangrijk is voor dit specifieke paard en deze informatie kunnen we gebruiken binnen onze training. We weten dan beter hoe we bijvoorbeeld door te bepalen waar we gaan staan een paard tegemoet kunnen komen wanneer het gespannen is. Een paard kan ook van ons onder de indruk raken wanneer we juist die plek weten te kiezen waarvan het paard ook bedacht had dat het beste zou zijn. En de plek die het paard en jij samen kiezen geeft ook informatie aan het paard over jullie relatie. Het werkt dus ook bevestigend voor een paard. Op het moment dat wij niet bewust met dit stuk omgaan kan het dus ook ongewenste informatie bevestigen en verwarring veroorzaken bij het paard.

De plek die het paard het liefst kiest is als het ware je begin punt samen met je paard. Zelfs wanneer je al jaren met een paard werkt, iedere dag is een nieuw begin en er zijn altijd dingen die we kunnen verbeteren samen. In dit begin punt laat het paard zien hoe het paard nu in dit moment over de situatie met jou denkt. Welke conclusies het paard heeft genomen en welke regels het volgt. Je kunt dit in de energie van het paard zien. Hoe ver staat het paard bij je vandaan staan? Staat het naast je, achter of voor je? Waar kijkt het naar? Wanneer het paard eigenlijk niet zulke goede ervaring heeft met mensen dan kun je dat nu al zien in de energie. Staat het stil met voorwaartse energie, alsof het over je heen wil lopen? Is het overal met de aandacht behalve bij jou? Of is het misschien juist twijfelend en terug houdende energie? Deze info merken we op zonder een oordeel eraan te koppelen. Een gedachte gang als “dit paard wil niet bij mij komen dus het mag mij niet” kan een onjuiste observatie zijn. “Dit paard heeft wat extra hulp nodig om bij me te kunnen zijn” is waarschijnlijk een betere observatie. Het gaat er niet om of het paard doet wat het geleerd heeft, maar het gaat er om dat ik kan opmerken hoe het paard zich nu hier in de situatie voelt. Zodat ik beter kan afstemmen in hoe ik het paard het beste kan begeleiden. En zodat het paard voelt dat er ruimte is gecreerd zodat het kan doen wat het geleerd heeft.

Wanneer paarden vriendjes zijn staan ze naast elkaar, veelal kijken de paarden in dezelfde richting. We weten allemaal hoe hecht de band tussen paarden kan zijn, een paard kan dus kiezen om bij een ander specifiek individu te willen zijn uit vrije wil. De twee vriendjes houden ook de hele kudde in de gaten, dus samen bepalen ze ook waar ze staan ten opzicht van de kudde en houden rekening met het feit dat wanneer de kudde gaat rennen ze makkelijk mee kunnen in dezelfde richting. Al deze zaken zijn belangrijk voor paarden en zouden dus ook belangrijk moeten zijn voor ons. Anders zitten er altijd storende factoren op onze communicatie lijn met het paard.

Om aan te kunnen aangeven waar het wil staan heeft het paard ruimte nodig en het moet zich goed voelen in de omgeving of situatie. De wei is dus een prima plek om te beginnen. Wanneer wij naar een paard willen communiseren dat we op zoek zijn naar vriendschap en samenwerking, is het naast elkaar staan en dezelfde richting opkijken een belangrijk onderdeel dat we niet moeten onderschatten. Die handeling en het elkaar accepteren daarin is voor een paard een systematische bevestiging van de vriendschap. Wanneer wij dus tijdens momenten waar we niets doen tijdens trainen als tweede natuur naast de schouder van ons paard gaan staan en dezelfde kant op kijken, dan bevestigen we de vriendschap systematisch. Lekker naast elkaar ontspannen staan te rusten zonder elkaar aan te raken maar wel met een linkje naar elkaar. Een linkje kun je houden wanneer je het gedrag van het paard spiegelt, Samen zuchten, samen naar rechts kijken en samen weer naar rust stand. Het is hierin belangrijk dat het paard zelf kiest bij ons te willen zijn. Wij kunnen het paard leren om naast ons te staan, we kunnen het niet leren dit vanuit hun hart te willen. Vriendschap, connectie, een band is iets waar het paard zelf voor kiest.

Veiligheid en vertrouwen zijn absoluut noodzakelijke ingrediënten voor een hechte band. En des te meer connectie en vertrouwen je opbouwt met het paard. Des te meer ruimte er is om andere plekken en situaties te onderzoeken. Je bouwt systematisch samen met je paard steeds verder uit op een tempo dat is afgestemd op je paard zodat eigenlijk alles wat je samen doet de band zal versterken. Gaande weg zul je merken dat een paard graag samen werkt, de samenwerking op zoekt en zelf ook met voorstellen gaat komen en eigenlijk alleen NEE zegt op je voorstel wanneer het echt geen JA kan zeggen om wat voor reden dan ook.

Op het moment dat wij voornamelijk trainen vanuit een doel in wat wij willen dat een paard kan, kan het zijn dat we ons te weinig afstemmen op waar het paard aan toe is. Bijvoorbeeld wanneer wij graag met een groep paarden buiten ritten maken en ons paard vindt het eng om helemaal voorop of achteraan te lopen, dan kan het zijn dat jij als ruiter wilt dat het paard leert om ook op die plaatsen te kunnen rijden en rustig te blijven. We kunnen dit benaderen met een, “we gaan dit gewoon vaak doen dan went het paard er vanzelf wel aan, want hij moet dit kunnen”. Dan kan het zijn dat je je paard forceert en iets vraagt waar jullie band nog niet stevig genoeg voor is. Het vertrouwen wat een paard dan wel in je heeft zal dan beetje bij beetje afbrokkelen. Wanneer het paard gedrag laat zien waarin het zegt “ik wil dit liever niet” en je luistert niet maar rijdt daar doorheen. Wanneer je goed kunt rijden dan zal het paard waarschijnlijk inderdaad netjes gaan doen wat je vraagt. Maar het komt met een prijskaartje en het is belangrijk om je daar bewust van te zijn. Gevolg kan bijvoorbeeld zijn dat het paard verdwijnt in zichzelf en een muurtje om zich heen bouwt. Het paard toont dan braaf maar dat opgebouwde muurtje komt de connectie niet ten goede. Het kan zelfs lichamelijke problemen bij het paard veroorzaken zoals maagzweren. Ander voorbeeld, wanneer de connectie afbrokkelt kan het ook zijn dat een paard systematisch NEE zegt en gedrag ontwikkelt wat wij kunnen ervaren als probleem gedrag. Ik kom hier later in andere blogs op terug.